Μοναδικό στην Ελλάδα: Το χωριό που μοιάζει σαν να.. κεντήθηκε στο χέρι

Έφη Φουκαράκη

Με το που φτάσεις θαμπώνεσαι.. Ένα χωριό σαν φρούριο γεμάτο, απ’ άκρη σε άκρη, με ζωγραφιές. Βρίσκεσαι στην Ελλάδα; θα αναρωτηθείς πολύ φυσιολογικά. Γιατί το θέαμα που αντικρύζεις δεν σου θυμίζει σε τίποτα τα παραδοσιακά χωριά της χώρας μας όπως τα έχουμε συνηθίσει.

Βρίσκεσαι στην πανέμορφη πατρίδα της μαστίχας, την Χιο. Αυτό είναι ένα από τα χωριά της, το “ζωγραφιστό χωριό” όπως το αποκαλούν οι περισσότεροι, το Πυργί.

Είναι το μεγαλύτερο από τα χωριά της νότιας Χίου, με πληθυσμό 755 κατοίκων, και αν το επισκεφτείς, με κάποιο μαγικό τρόπο νιώθεις ότι μεταφέρεσαι σε μια άλλη εποχή. Άλλωστε διατηρείται ακριβώς έτσι όπως χτίστηκε κάποτε και αυτός είναι ένας από τους λόγους που έχει ανακηρυχθεί και επίσημα διατηρητέο μνημείο.

Αλλά είναι και πλούσιο και σπουδαιότατο από λαογραφικής, αρχαιολογικής και γλωσσικής άποψης.

Ονομάστηκε έτσι από τον μεγάλο και ψηλό πύργο του, κτίσμα Γενοβέζικο μετά την εγκατάσταση των κατακτητών το 1346, γύρω από τον οποίο χτίστηκε το σημερινό χωριό από πολλούς μικρούς και μεγάλους οικισμούς. Βολτάροντας στα σοκάκια του παρατηρείς πως τα σπίτια είναι κολλητά το ένα με το άλλο και συνδέονται με εντυπωσιακές αψίδες. Το χωριό χτίστηκε έτσι ώστε να παρέχει προστασία στους κατοίκους του. Οι Γενοβέζοι κατακτητές, προκειμένου να οχυρώσουν και να οργανώσουν τους οικισμούς που παρήγαγαν τη μαστίχα και να ελέγχουν την παραγωγή, ένωσαν παλαιότερους μικρότερους και διασκορπισμένους βυζαντινούς οικισμούς μέσα σε ένα συγκρότημα.

Αλλά δεν είναι η αρχιτεκτονική του που σε εντυπωσιάζει τόσο, όσο οι ζωγραφιές..

Στους εξωτερικούς τοίχους των σπιτιών θα δεις τα περίφημα «ξυστά», να δημιουργούν όμορφα γεωμετρικά σχήματα και να δίνουν στο Πυργί τον ιδιαίτερό του χαρακτήρα.

Αυτά τα όμορφα στολίδια που διακοσμούν τα σπίτια του χωριού, και θα τα συναντήσεις μόνο στο Πυργί, για κάποιους είναι ανατολίτικη τεχνοτροπία ενώ για κάποιους άλλους έχουν Ιταλική προέλευση. Πιθανόν να είναι μια συνάντηση κουλτούρας και πολιτισμών, καθώς ξυστά βρίσκονται σε περιοχές στη Γένοβα αλλά και στην Τουρκία και στην Αφρική.

ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΝΕΑ

ΕλλάδαΡαγδαίες εξελίξεις με την Ειρήνη Μουρτζούκου και τη δικηγόρο τηςLifestyleΟ γάμος που κράτησε δέκα μέρες: Αυτή είναι η πασίγνωστη τραγουδίστρια που ήταν παντρεμένος ο Νίκος Μάνεσης

Αρχίζουν πάντα σχεδόν από τα μισά της πόρτας και σε άλλα πάνω από την πόρτα και αποτελούνται από γεωμετρικά σχήματα.. τετράγωνα, ρόμβους, τρίγωνα. Πολλά απ’ αυτά όμως έχουν μπουκέτα σε βάζο, πελαργούς, κλαδιά δέντρων και φύλλα στενόμακρα.

Χαράσσονται στον εξωτερικό τοίχο των σπιτιών με μια τεχνική που βασίζεται στην μαύρη άμμο από την πανέμορφη παραλία Μαύρα Βόλια, που ασπρίζεται και στη συνέχεια ξύνεται.

Τα ξυστά γίνονται κατ’ αρχήν με ένα καλό επίχρισμα, μετά γίνεται ένα δεύτερο επίχρισμα από μαύρη άμμο την οποία φέρνουν από τα Μαύρα Βόλια. Όταν ενωθούν περνούν ένα τρίτο επίχρισμα από ασβέστη στον οποίο όταν είναι φρέσκος χαράζουν με τον διαβήτη και τον χάρακα τα σχέδια. Μετά χαράζουν τα σχέδια με το πιρούνι και μένει το άσπρο. Το χαραγμένο παίρνει σκούρο χρώμα και τότε δημιουργείται αυτό το όμορφο θέαμα που δεν χορταίνεις να το βλέπεις.

Οι στενοί δρόμοι του χωριού καταλήγουν στην κεντρική πλατεία. Εδώ γίνεται το πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου, η κορύφωση των πανηγυριών στη Χίο όπου το Πυργί κυριολεκτικά βουλιάζει από κόσμο που διασκεδάζει μέχρι τα ξημερώματα. Οι Χιώτες όπως και οι περισσότεροι νησιώτες, γιορτάζουν τη μεγάλη γιορτή του Χριστιανισμού με νησιώτικη μουσική, χορούς, παραδοσιακούς μεζέδες αλλά και άφθονο ποτό, στις πλατείες των χωριών μέχρι το πρωί.

Το Πυργί έχει τις περισσότερες εκκλησίες από κάθε άλλο χωριό της Χίου. Αυτή όμως που κλέβει την παράσταση είναι ο ναός των Αγίων Αποστόλων, ένα άριστα διατηρημένο βυζαντινό μνημείο.

Όσο εντυπωσιακό είναι το εξωτερικό του τόσο εντυπωσιακοί είναι και οι εσωτερικοί χώροι του, με τοιχογραφίες, έργο του Αντωνίου Δομεστίχου του Κρητός. Χρονολογούνται από το 1665, με πολύ έντονο το λαϊκό στοιχείο αλλά και χαρακτηριστικά από την τεχνοτροπία της Κρητικής Σχολής.