Φανουρόπιτα: Γιατί την φτιάχνουμε και πότε την πάμε στην εκκλησία

Παραμονές του Αγίου Φανουρίου, σήμερα, που τιμάται κάθε χρόνο στις 27 Αυγούστου και η παράδοση θέλει τις νοικοκυρές να μπαίνουν στη κουζίνα για να φτιάξουν την φανουρόπιτα, το νηστίσιμο κέικ που προσφέρεται στη μνήμη του Αγίου.

Όσοι δεν επιλέξουν να την φτιάξουν μπορούν κάλλιστα να την προμηθευτούν από το φούρνο της γειτονιάς και να την πάνε στην εκκλησία είτε παραμονές είτε ανήμερα της εορτή του Αγίου για να διαβαστεί από τον ιερέα και εν συνεχεία θα την μοιράσουν σε συγγενείς και φίλους.  Η πίτα διαβάζεται από τον ιερέα, στον οποίο μαζί με την πίτα δίδεται χαρτί που αναγράφει «υπέρ Υγείας» και μια λίστα με τα ονόματα των μελών της οικογένειας και των φίλων αυτού που την παρασκεύασε.

Ο συμβολισμός της Φανουρόπιτας

Η παράδοση για την Φανουρόπιτα λέει ότι η Μητέρα του Αγίου Φανουρίου ήταν αμαρτωλή. Ήταν λέγεται σκληρή, άπονη και αυστηρή με τους φτωχούς και τους συμπεριφερόταν σχεδόν απάνθρωπα. Μάλιστα για τον αμετανόητο χαρακτήρα της πήγε στην κόλαση. Προσπάθησε να τη σώσει ο γιος της, αλλά η κακία της δεν τον άφησε. Ο αρχάγγελος Μιχαήλ μαζί με τον άγιο Φανούριο την τράβηξαν με την βοήθεια κρεμμυδόφυλου (που κάποτε είχε δώσει με το ζόρι σε ένα ζητιάνο) και όταν πιάστηκαν τρεις γυναίκες μαζί της. Αυτή η άπονη της έσπρωξε μέσα στην κόλαση. Έτσι είπε ο αρχάγγελος στον Άγιο Φανούριο ή μητέρα σου διέπραξε μεγάλη κακία. Δεν μπορώ να την βοηθήσω. Ο Άγιος Φανούριος παρακάλεσε με δάκρυα πόνου να μην φτιάχνουν τίποτα γι’αυτόν, αλλά μόνο για την ψυχή της μάνα του και η προσευχή του λέγεται ότι εισακούστηκε στον Θεό.

Αυτός είναι ο λόγος που οι νοικοκυρές φτιάχνουν την ημέρα αυτή φανουρόπιτες και αφού τις πάνε στην εκκλησία και ευλογηθούν τις μοιράζουν στη γειτονιά και στο εκκλησίασμα, με τη σύσταση να ευχηθούν να συχωρεθεί η μάνα του Αγίου «Ο Θεός σχωρέστ’ τη μάνα του Αγίου Φανουρίου». Βέβαια, με το πέρασμα των ετών καθιερώθηκε με την παρασκευή φανουρόπιτας να ζητούν οι πιστοί να τους φανερώσει ο Άγιος χαμένα αντικείμενα ή να τους φέρει κάτι που επιθυμούν, ή ακόμη έναν καλό γαμπρό στα ανύπαντρα κορίτσια.

Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για τη Φανουρόπιτα είναι συνήθως 7 ή 9 , καθώς οι αριθμοί 7 και 9 συμβολίζουν τα μυστήρια της εκκλησίας, τις μέρες δημιουργίας, αλλά και τα τάγματα τον αγγέλων. Πάντα όταν την φτιάχνουν οι νοικοκυρές φροντίζουν να υπάρχει αναμμένο κερί και θυμίαμα.

Τη δύναμη που αποδίδεται στην πίτα έρχονται να ενισχύσουν και τα υλικά της, τα οποία είναι πάντοτε 7 ή 9, καθώς οι συγκεκριμένοι αριθμοί ανήκουν στους λεγόμενους ιερούς αριθμούς ήδη από την εποχή των Πυθαγορείων.

Kαι όπως συμβαίνει με όλα τα έθιμα, σε όλη την Ελλάδα υπάρχουν παραλλαγές της παράδοσης. Στην Κρήτη, την Κύπρο, τη Σκιάθο, τη Φλώρινα και άλλες περιοχές, η φανουρόπιτα φτιάχνεται για να βρουν οι ανύπαντρες κόρες γαμπρό.

H συνταγή της Φανουρόπιτας

Υλικά

1 κούπα σπορέλαιο

3 κούπες αλεύρι (που φουσκώνει μόνο του)

1 κούπα ζάχαρη

1 κούπα φυσικό χυμό πορτοκάλι

1 κουταλάκι γλυκού σόδα

1/2 κούπα καρύδι κομμένο μέτριο

1/2 κούπα σταφίδα ξανθή

1/2 κουταλάκι γλυκού γαρίφαλο

3/4 κουταλάκι γλυκού κανέλα

Πριν ξεκινήσετε την εκτέλεση

Διαλύουμε τη σόδα μέσα στον χυμό πορτοκάλι. Αν έχουμε ήδη τη σταφίδα στο ψυγείο τότε πρέπει να τη βάλετε 4 ώρες σε νερό για να φουσκώσει. Αν την πάρετε φρέσκια τη χρησιμοποιείτε απευθείας.

Εκτέλεση

Χτυπάμε το λάδι μαζί με τη ζάχαρη μέχρι να λιώσει όσο περισσότερο γίνεται η ζάχαρη. Σε αυτό το μείγμα ρίχνουμε το πορτοκάλι που έχουμε διαλύσει τη σόδα. Συνεχίζουμε το χτύπημα για 3-4 λεπτά. (Σε αυτό το στάδιο χρησιμοποιούμε μίξερ)

Σε ένα μπολ έχουμε βάλει το αλεύρι μαζί με το γαρίφαλο, την κανέλα, το καρύδι και τη σταφίδα (την οποία έχουμε στεγνώσει ταμποναριστά για να μην σβολιάσει το αλεύρι όταν τη ρίξουμε).

Ανακατεύουμε με αναδευτήρα ή με κουτάλι το μείγμα. Δεν χρειάζεται να ξαναχρησιμοποιήσoυμε το μίξερ.

Έχουμε λαδώσει ελάχιστα το ταψί ( 28 νούμερο), γιατί ήδη το μείγμα μας έχει όσο λάδι χρειάζεται για να μην κολλήσει και απλώνουμε το μείγμα.

Βάζουμε το ταψί σε προθερμασμένο φούρνο στους 160-170 βαθμούς, ανάλογα τον φούρνο(ψήνεται και σε αντίσταση και σε αέρα) για 40-60 λεπτά.

Αφήνουμε τη φανουρόπιτα να κρυώσει και μετά την κόβουμε.